دفتر حفاظت و احیاء تالابها یک مجموعه تخصصی است که سیاستگذاری و برنامه ریزی برای ایفای مسئولیت های سازمان درحوضه تالابها و پشتیبانی فنی و کارشناسی واحد های استانی و نظارت بر عملکرد آنها و همچنین هماهنگی و نظارت بر عملکرد سایر دستگاههای مسئول در حوزه تالابها را به عهده دارد. شرح وظایف این دفتر بشرح زیر است :
- پیشنهاد سیاستهای کلان و پیگیری برای تحقق سیاستهای مصوب سازمان در حوزه آب و تالاب،
- تهیه برنامه های ارزیابی و پایش تالابها و نظارت بر اجرای انها،
- ایجاد پایگاه ملی داده های تالابی و سامانه پایش انلاین تالابها،
- شناسایی مسائل و تهدیدهای تالابها و تهیه گزارشهای ادواری از وضعیت تالابها،
- تهیه برنامه های احیاء تالابها و نظارت بر اجرای آنها در استانها،
- نظارت بر ارزیابی ریسک پروژه های بزرگ تاثیر گذار بر تالابها،
- تعیین نیاز آبی زیست محیطی تالابها و رودخانه ها و تهیه دستورالعملها و راهنماهای لازم برای نظارت بر اجرای تعهدات وزارت نیرو در تامین حقابه تالابها و رودخانه ها،
- ارائه راهکارهای فنی برای رفع موانع حقوقی و اجرایی تامین آب تالابها و رودخانه ها در سطح ملی،
- نظارت فنی بر تعیین حد بستر و حریم تالابها،
- بررسی های هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی تالابها، اندازه گیری حجم، کیفیت و زمانبندی آب ورودی به تالابها و نوسانات تراز آب تالابها،
- تهیه دستورالعمل نحوه تعیین حریم اکولوژیک تالابها،
- تهیه دستورالعملهای مقابله با گونه های غیربومی و مهاجم،
- طبقه بندی و ناحیه بندی تالابها و نظارت بر اجرای آن،
- بررسی های اقلیمی تالابها و ارائه برنامه های سازگاری با پیامدهای آن و بررسی تاریخی دوره های ترسالی و خشکسالی تالابها،
- شناخت فون و فلور تالاب و شناخت زنجیره های غذایی و شبکه های غذایی تالاب؛ تعیین میزان برداشت مجاز از جمعیت گونه های مختلف گیاهی و جانوری تالاب،
- توانمندسازی کارشناسان استانی و سایر ذینفعان برای تدوین و اجرای برنامه مدیریت زیست بومی تالاب و نظارت بر تدوین و اجرای این برنامه ها، انجام وظایف دبیرخانه ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت تالابهای کشور، نظارت بر راه اندازی و عملکرد دبیرخانه های استانی، توانمندسازی سمنهای تالابی برای مشارکت در تهیه و اجرای برنامه مدیریت زیست بومی تالابها،
- تعیین ضوابط بهره برداری خردمندانه از تالابها با تاکید بر اکوتوریسم،
- تعیین کاربریهای مجاز و غیر مجاز در بستر و حریم تالابها و ضوابط استقرار کاربریهای مجاز،
- ترویج رویکرد اقتصاد سبز در حوضه های تالابی و تهیه طرح های مرتبط با پرداختهای اکوسیستمی،
- نظارت بر تدوین و اجرای برنامه های ارتباطات، آموزش، اطلاع رسانی و مشارکت در تالابها (CEPA)، جلب مشارکت جوامع بهره بردار برای احیاء تالابها،
- انجام مطالعات و اقدامات لازم برای اجرایی کردن تعهدات کشور به کنوانسیون رامسر؛
- تهیه و تدوین دستورالعملها و راهنماهای مرتبط با تالابها و رودخانه ها؛